Kawa jest jednym z najbardziej popularnych napojów na świecie. Na rynku dostępne jest wiele rodzajów ziaren, ale dwa najpopularniejsze spośród nich to Arabica i Robusta. Obie odmiany mają swoje unikalne cechy, smaki i właściwości, które wpływają na nasze doświadczenie z picia kawy. W tym artykule przyjrzymy się głównym różnicom między Arabica a Robustą, zwracając uwagę na smak, zawartość kofeiny, łatwość uprawy oraz wiele więcej. 

Arabica kontra Robusta: Podstawowe różnice

Smak

Główną różnicą między Arabica a Robustą jest smak. Arabica jest znana z łagodnego, delikatnego smaku o nutach czekolady, owoców i słodyczy. Ma ona również niższą zawartość kofeiny w porównaniu do Robusty. Z drugiej strony, Robusta ma bardziej intensywny smak, z wyraźnymi nutami gorzkości i palonych akcentów.

Zawartość kofeiny

Kofeina to związek chemiczny obecny w kawie, który nadaje jej pobudzające właściwości. Arabica zawiera około 1,5% kofeiny, podczas gdy Robusta zawiera około 2,7%. Wyższa zawartość kofeiny w Robuście sprawia, że ma ona silniejsze działanie pobudzające, ale może wpływać na smak, nadając mu nutę goryczy. 

Cena

Cena jest również ważnym czynnikiem przy wyborze między Arabica a Robustą. Arabica jest zazwyczaj droższa niż Robusta ze względu na jej wyższą jakość smaku i światową popularność. Robusta jest tańsza i często wykorzystywana jako składnik w tańszych mieszankach kawowych.

Łatwość uprawy

Robusta jest znacznie łatwiejsza w uprawie niż Arabica. Jest bardziej odporna na choroby i szkodniki, a także bardziej wydajna w produkcji. Z tego powodu uprawa Robusty jest popularna w krajach o trudniejszych warunkach klimatycznych i terenowych. Arabica wymaga natomiast bardziej specjalistycznego podejścia i opieki, co sprawia, że ​​jest bardziej znacznie trudniejsza w uprawie dla rolników i bardziej problematyczna.

Arabica

Charakterystyka ziaren Arabica

Ziarna Arabica są znane z wyjątkowej jakości smaku i aromatu. Mają one łagodniejszy, delikatniejszy smak, z nutami czekolady, owoców i słodyczy. Arabica jest również mniej kwasowa niż Robusta, co czyni ją bardziej przyjemną dla delikatnych podniebienia. Ziarna Arabica są również większe i bardziej owalne w kształcie niż ziarna Robusty.

Uprawa Arabica

Arabica jest uprawiana głównie na wyższych wysokościach, gdzie warunki klimatyczne i glebowe są bardziej korzystne dla wzrostu tej odmiany kawy. Jest to dość wymagająca roślina, która potrzebuje stabilnej temperatury, dużej wilgotności i dobrej jakości gleby. Arabica jest często uprawiana w krajach takich jak Brazylia, Kolumbia, Etiopia i Kostaryka, które są znane z produkcji wysokiej jakości ziaren Arabica.

Robusta

Charakterystyka ziaren Robusty

Ziarna Robusty mają bardziej intensywny smak i gorzki posmak. Mają one również wyższą zawartość kofeiny i większą zawartość lipidów i cukru niż Arabica. Ziarna Robusty są również bardziej okrągłe i większe od ziaren Arabica.

Uprawa Robusty

Robusta jest bardziej odporna na choroby i szkodniki niż Arabica. Jest to roślina, która dobrze rośnie w niższych wysokościach, gdzie warunki klimatyczne bywają skrajne. Robusta jest często uprawiana w krajach takich jak Wietnam, Brazylia, Indonezja i Uganda, a jej uprawa jest bardziej opłacalna dla rolników ze względu na większą odporność na choroby i większą wydajność.

Podsumowanie

Arabica i Robusta są dwiema głównymi odmianami kawy dostępnymi na rynku. Oba mają swoje unikalne cechy, smaki i właściwości, które wpływają na nasze doświadczenie z picia kawy. Arabica jest znana z delikatnego smaku, nut czekolady i owoców, podczas gdy Robusta ma bardziej intensywny smak i większą zawartość kofeiny. Wybór między Arabica a Robustą zależy od naszych preferencji smakowych, budżetu i warunków uprawy. Bez względu na to, którą odmianę wybierzemy, kawa zawsze będzie jednym z najbardziej ulubionych napojów na świecie.

Różne rodzaje kawy dostępne na rynku pozwalają wybrać mieszankę najlepiej dopasowaną do naszych preferencji smakowych. Miłośnicy małej czarnej często zadają sobie pytanie, jaka kawa będzie lepsza: Arabica czy Robusta? Przedstawiamy najważniejsze różnice! 

Arabica czy Robusta – którą wybrać?

Kawa należy do rodziny roślin okrytonasiennych – marzanowatych. W tej rodzinie znajdziesz ponad pięćset rodzajów (grupa biologiczna, na którą podzielona jest rodzina) i około sześciu tysięcy gatunków. Jednym z nich jest uwielbiane przez nas ziarno, czyli kawa. Chociaż botanicy uważają wszystkie rośliny nasienne z rodziny Rubiaceae za kawowce, kawy, które pijemy, należą głównie do dwóch gatunków – Arabici i Canephora, znanej również jako Robusta. W tym miejscu warto na chwilę się zatrzymać i poznać najważniejsze różnice między tymi dwiema odmianami?

Robusta vs Arabica

Ziarna kawy zostały podzielone na dwa główne typy – Arabica i Robusta. Główna różnica, oprócz tego, że są to różne gatunki z tej samej rodziny roślin, sprowadza się do smaku i właściwości ziaren. Należy pamiętać, że nawet jeden rodzaj ziaren lub odmiana mogą różnić się jakością i smakiem. Często nieprzewidywalne warunki wzrostu i metody przetwarzania wytwarzają różne profile smakowe, jakie wyczuwamy w filiżance kawy. To samo pojedyncze ziarno kawy może wykazywać zupełnie odrębny zestaw cech, w zależności od tego, w jakim kraju i na jakiej wysokości jest hodowane. 

Doskonałym tego przykładem jest kawa o nazwie Kona. Chociaż same ziarna to odmiana Arabici, są one uprawiane tylko w Kona, dzielnicy Big Island na Hawajach. Specyficzne warunki środowiskowe Kona sprawiają, że ziarna mają wyjątkowe właściwości, które nie są wyczuwalne podczas uprawy w innym miejscu. To samo dotyczy ziaren Arabici i Robusty. Ze względu na warunki uprawy i terroir może występować duża różnica w smaku i jakości.

Kawa ziarnista Arabica

Pomimo tego, że zawierają mniej kofeiny niż Robusta, ziarna Arabici są często uważane za lepsze w smaku. Arabica ma łagodniejszy, słodszy smak, z nutami smakowymi czekolady i cukru. Ziarna często mają również nuty owoców lub jagód. Z drugiej strony Robusta ma mocniejszy, ostrzejszy i bardziej gorzki smak, z ziarnistymi lub palonymi akcentami.

Według Międzynarodowej Organizacji Kawy, ponad 60% światowej produkcji kawy pochodzi od hodowców Arabici. To rodzaj ziarna, który zapoczątkował całą historię kawy w Etiopii i nadal najlepiej rośnie na wyższych wysokościach. Krzew Arabici dorasta do 5 m wysokości, ale zwykle przycina się go do około 2 m, aby pozyskać z niego większą ilość ziaren. Arabika posiada dwa zestawy chromosomów, dzięki czemu jest zdolna do samozapylenia. 

Kawa Arabica i jej odmiany

Wyróżniamy 2 najpopularniejsze odmiany Arabici: Bourbon i Typica. Spośród tych dwóch najpopularniejszych odmian Arabici, Typica była pierwszą odkrytą odmianą. Dlatego uważana jest za oryginalną kawę Nowego Świata. Jest to również odmiana niskopienna, ceniona za doskonałą jakość smaku i wyrazistość. Z drugiej strony odmiany Arabici Bourbon są często cenione za złożone, zrównoważone aromaty. Z ziaren tych powstało wiele wysokiej jakości mutacji i podtypów. Kilka naturalnych mutacji Arabici jest znanych jako Caturra, San Ramon i Pacas.

Istnieje również wiele odmian Bourbon, które zostały rozmnożone w celu dostosowania do regionalnego klimatu, środowiska i wysokości. Jedną z nich są cenione odmiany Blue Mountain, które kwitną tylko na dużych wysokościach. Inne przykłady to Mundo Novo i Yellow Bourbon.

Kawa Robusta (Canephora) 

Najpopularniejszą odmianą Coffea Canephora jest Robusta, młodsza siostra Arabici. Pomimo tego, że smak jest uważany za mniej wyrafinowany, Robusta jest powszechnie stosowana w mieszankach Espresso, ponieważ wiadomo, że wytwarza lepszą cremę (kremową warstwę znajdującą się na górze Espresso) niż Arabica. Jest twardsza, bardziej odporna na choroby i szkodniki, daje także lepsze plony. Zawiera również więcej kofeiny! Smak i zapach jest znacznie gorszy niż ten Arabici, dlatego Robustę używa się głównie jako dodatek wzmacniający kawy łagodniejsze. 

Robusta została po raz pierwszy odkryta 1860 r. w Ugandzie, obok Jeziora Wiktorii. Na początku XX w. ten gatunek odnaleziono także w Kongu. W naturalnym środowisku rośnie na równikuw gorącym i wilgotnym klimacie. Czystą Arabicę pije się chętnie we Francji i Włoszech. Uprawy Robusty znajdziemy głównie w Afryce Zachodniej i Środkowej oraz południowo-wschodniej Azji, a w niewielkim zakresie również w Brazylii. Krzewa Robusty owocują wcześniej niż Arabici (2-3 lata po posadzeniu), a owoce dojrzewają w ciągu 9-11 miesięcy.  

Uważa się, że zwiększona zawartość kofeiny w Robuście, wraz z jej kwasami chlorogenowymi (naturalnie występującymi przeciwutleniaczami) jest wynikiem mechanizmu samoobrony rośliny w zwalczaniu szkodników i chorób. Kwasy chlorogenowe, obecne na niskim poziomie, są uważane za ważną część profilu smakowego kawy. Jednak Robusta zawiera wyższe poziomy tych kwasów, a wytwarzane przez nie produkty utleniania mogą czasami wprowadzać niepożądane smaki, potencjalnie obniżając jakość kawy.

Robusta czy Arabica? Wzrost krzewów

Istnieje wiele podtypów ziaren Robusta, z których każdy posiada unikalny zestaw cech. To samo dotyczy ziaren Arabici. Odmiany Robusty wykazują niekiedy większą odporność na choroby i zwiększoną zdolność produkcyjną w porównaniu do Arabici. Dobrze rosnąca na niższych wysokościach Robusta rozwija się na obszarach, na których Arabica byłaby niszczona przez grzyby oraz inne choroby i szkodniki.

Robusta jest grubszą rośliną, około dwa razy większą od Arabici i dobrze rośnie przy wyższej wilgotności. Po kwitnieniu jej owoce dojrzewają prawie rok. Robusta jest samosterylna, dlatego konieczne jest zapylanie krzyżowe przez wiatr, pszczoły i inne owady, aby roślina mogła się rozmnażać.

Arabica a Robusta: 10 najważniejszych różnic

Poniżej przedstawiamy listę 10 najważniejszych różnic między Arabicą a Robustą. 

1. Smak – w smaku Robusty często wyczuwa się nuty określane jako spalone lub gumowate. Jednym z powodów, dla których Robusta nie jest tak delikatna w smaku, jak Arabica, jest to, że zawiera więcej kofeiny, która posiada bardzo gorzki posmak – ziarno Robusty zawiera 2,7% kofeiny, czyli prawie dwukrotnie więcej niż Arabici (1,5%).
2. Zawartość lipidów i cukru – Arabica zawiera prawie 60% więcej lipidów i prawie dwa razy więcej cukru niż Robusta. Ten czynnik prawdopodobnie ma też duży wpływ na to, dlaczego wybieramy delikatniejszy smak Arabici.
3. Cena – Robusta jest zauważalnie tańsza od Arabici.
4. Łatwość uprawy – Robusta jest łatwiejsza w pielęgnacji, gwarantuje większe plony i jest mniej wrażliwa szkodniki i różnice temperatur. Większa zawartość kofeiny stanowi ochronę nasion kawy, ponieważ jej ilość w Robuście jest toksyczna dla owadów. Wszystkie te czynniki pomagają zwiększyć podaż i obniżyć koszty produkcji rolników.
5. Lepsza pianka – Robusta jest nadal szeroko stosowana w mieszankach do Espresso – szczególnie do mieszanek w stylu włoskim. Mówi się, że pomaga ulepszyć kawową piankę. Jednak często ze szkodą dla smaku, który w dobrej kawie powinien być priorytetem. Nie zawsze jednak Robusta jest gorsza w smaku niż Arabica. Robusty z najwyższej półki zwykle smakują tak samo lub lepiej niż Arabica z półki niższej. Zazwyczaj jednak Robusta jest używana jako wypełniacz lub reduktor kosztów.
6. Kształt – ziarna Robusty są bardziej okrągłe, a Arabici bardziej owalne.
7. Wysokość rośliny – Arabica zwykle rośnie na wysokość między 2,5–4,5 metra w porównaniu do 4,5–6 metrów wysokości Robusty.
8. Zawartość kwasu chlorogenowego (CGA) – jest ważnym przeciwutleniaczem i środkiem odstraszającym owady. Robusta ma 7-10% CGA, a Arabica 5,5-8% CGA.
9. Uprawa – Około 75% światowej produkcji kawy to Arabica, a około 25% to Robusta. Brazylia jest najważniejszym producentem Arabici, Wietnam zaś produkuje najwięcej Robusty.
10. Kwasowość – Robusta ma mniejszą kwasowość niż Arabica.